Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΜΠΟΛΙΑΣΜΑΤΟΣ Η ΚΕΝΤΡΩΜΑΤΟΣ!

Κέντρωμα κερασιάς στο Πεντάκορφο φωτο: Ανδρεας Ανδρώνης

Η τεχνική του εμβολιασμού (μπόλιασμα) περιλαμβάνει την συνένωση δύο διαφορετικών φυτών σε συγκεκριμένα σημεία και την ταυτόχρονη συνεργηστική ανάπτυξή τους, προκειμένου να πάρουμε από τα δύο αυτά φυτά τα καλύτερα χαρακτηριστικά τους. Όπως είναι γνωστό οι άγριες ποικιλίες των οπωροφόρων δέντρων δεν καρποφορούν φρούτα αρκετά θρεπτικά ούτε είναι ανθεκτικά σε μια σειρά σοβαρών ασθενειών που πλήττουν τους καρπούς και τους κλάδους των δέντρων. Απ’ την άλλη, το ριζικό τους σύστημα παρουσιάζει ανθεκτικότητα στα παθογόνα του εδάφους. Αυτά τα ζητήματα λύνονται με το μπόλιασμα κατάλληλων ποικιλιών πάνω στα άγρια υποκείμενα. Αυτές οι κατάλληλες ποικιλίες είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη της κόμης των δέντρων και των καρπών που θα παραχθούν. Εξασφαλίζουν μεγάλη παραγωγή και φρούτα με μεγάλο μέγεθος και ομοιομορφία. Για τον κορμό και τις ρίζες οι καλλιεργητές επιλέγουν μια ποικιλία από ένα πολύ ανθεκτικό φυτό, που ο καρπός του , όμως είναι ακατάλληλος για κατανάλωση. Ο συνδυασμός των καλύτερων και επιθυμητών χαρακτηριστικών των δύο φυτών επιτυγχάνεται μέσω του εμβολιασμού ή αλλιώς μπολιάσματος.

Πεντάκορφο:φωτο .Ανδρέας Ανδρώνης

Ο εμβολιασμός των δέντρων δεν αφορά μόνο τους επαγγελματίες καλλιεργητές, αλλά τον καθένα που έχει κήπο και θέλει να φυτέψει σε αυτόν μερικά δέντρα για να του δίνουν εδώδιμους καρπούς. Για παράδειγμα, αν θέλετε να φυτέψετε μια ποικιλία αχλαδιάς στον κήπο σας που έχει εύγευστους καρπούς , αλλά από την άλλη είναι εξαιρετικά ευαίσθητη σε ασθένειες, τότε θα πρέπει να την εμβολιάσετε σε ένα ανθεκτικό υποκείμενο, ώστε να έχετε ένα εύρωστο φυτό με ωραίους και χυμώδεις καρπούς. Αν έχετε όρεξη να αρχίσετε την πρακτική εξάσκηση, το μόνο που χρειάζεστε είναι μια κολλητική ταινία και ένα κλαδευτήρι ή ένα πολύ κοφτερό μαχαίρι.

Οι αρχάριοι μπορούν να ξεκινήσουν με τον ενοφθαλμισμό τύπου-Τ, ο οποίος είναι ο πιο εύκολος και συχνός εμβολιασμός στα καρποφόρα δέντρα. Σε αυτού του τύπου τον εμβολιασμό το εμβόλιο είναι απλά ένας οφθαλμός (μπουμπουκάκι στη μασχάλη των φύλλων). Σε γενικές γραμμές, η καλύτερη περίοδος για μεταμόσχευση είναι η άνοιξη, διότι τότε το εσωτερικό στρώμα του φλοιού είναι αρκετά μαλακό και επιδεκτικό για να δεχτεί το εμβόλιο. Το πρώτο πράγμα που έχετε να κάνετε είναι να εξάγετε έναν οφθαλμό από την ποικιλία που έχετε επιλέξει, κάνοντας ένα βαθύ κόψιμο με ένα μαχαιράκι μέχρι τα εσωτερικά στρώματα του φλοιού (το στρώμα με το πράσινο χρώμα). Να θυμάστε πως δεν πρέπει να αφαιρέσετε τον μίσχο του φύλλου στη μασχάλη του οποίου βρίσκεται ο οφθαλμός.

Αργότερα κάντε μια τομή σχήματος «Τ» στο υποκείμενο πάνω στο οποίο θα τοποθετηθεί ο οφθαλμός. Τοποθετήστε μέσα στη σχισμή τον οφθαλμό, όπως βλέπετε στις φωτογραφίες. Στη συνέχεια, δέστε τον κλάδο με κάποια κολλητική ταινία, αφού όμως βεβαιωθείτε ότι εμβόλιο και υποκείμενο είναι καλά συνδεδεμένα και οι καμβιακοί τους ιστοί εφάπτονται. Με την πάροδο του χρόνου η τομή θα κλείσει σταδιακά με τον σχηματισμό κάλλου (μη διαφοροποιημένος ιστός) από το δέντρο και όταν κλείσει εντελώς αφαιρέστε την κολλητική ταινία. Το μόσχευμα είναι έτοιμο και αναπτύσσεται κανονικά και εσείς απλά περιμένετε να δείτε το αποτέλεσμα.

Η αναπαραγωγή μέσω μοσχευμάτων και εμβολιασμού θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές τεχνικές που οδήγησε στην ανάπτυξη και εξέλιξη της καλλιέργειας των καρποφόρων δέντρων. Ο πολλαπλασιασμός ενός φυτού μέσω των σπόρων του δίνει ετερογενή φυτά απογόνους τα οποία έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με τα γονεϊκά φυτά (είναι η λεγόμενη σεξουαλική ή εγγενής αναπαραγωγή). Τα μοσχεύματα και ο εμβολιασμός εξασφαλίζουν πως η ίδια ποικιλία φυτού (κλώνος φυτού) μπορεί να πολλαπλασιαστεί άπειρες φορές εξασφαλίζοντας ότι τα χαρακτηριστικά του μητρικού φυτού παραμένουν αμετάβλητα στα επόμενα φυτά (είναι η λεγόμενη ασεξουαλική ή αγενής αναπαραγωγή).

Πεντάκορφο:Αγριοβυσσινιά που "μεταλλάχτηκε" σε κερασιά με την διαδικασία του μπολιάσματος.Φωτο Ανδρέας Ανδρώνης!

Όταν μια ποικιλία δέντρου είναι ανθεκτική σε σοβαρές ασθένειες ή έχει άριστη ποιότητα καρπών, ο πολλαπλασιασμός μέσω μοσχευμάτων επιτρέπει την αναπαραγωγή της ποικιλίας συνεχώς με νέους κλώνους με παρόμοια χαρακτηριστικά.

Ουσιαστικά, ο εμβολιασμός μέσω μοσχευμάτων γίνεται δυνατός στα φυτά λόγω του καμβιακού ιστού, ένας ιστός σχήματος δακτυλίου μέσα στους βλαστούς και τους κλάδους των δέντρων, τα κύτταρα του οποίου έχουν την ικανότητα να αναδιπλασιάζονται και να δίνουν ξύλωμα και φλοίωμα με αποτέλεσμα κάθε πληγή και σχισμή πάνω στο ξύλο να κλείνει .Το κάμβιο κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του θέρους δίνει νέους ιστούς και νέα αγγεία επιτρέποντας στους χυμούς του δέντρου να μεταφέρονται αποτελεσματικά σε όλο το δέντρο. Το αποτέλεσμα της δράσης του καμβιακού ιστού είναι η διάμετρος του κορμού και τα ξυλώδη όργανα ξυλώδη του δέντρου να αυξάνονται σταδιακά.

Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ)

Φώτο: agriculturemoderne.com