ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜ . Ο ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ ΚΑΙ ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΤΑΜΟΥΛΑ.ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

 

10 χρόνια από το θάνατο του Βασίλη Ιωακείμ

εμπνευστή και  ιδρυτή  του ΟΔΥΣΣΕΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ στην Ποταμούλα Παρακαμπυλίων του σημερινού Δήμου Αγρινίου

ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜ (1953-2005).

κείμενο της Χρυσούλας Σπυρέλη

[περ. Παρουσία, τχ. 34 (2005,σελ. 8-12)]

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

Α. ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

•1953: Έτος γέννησης του Βασίλη Ιωακείμ, στον Άγιο Κων/νο Αγρινίου. Είναι το δεύτερο κατά σειρά παιδί του Βαγγέλη Ιωακείμ από την Ποταμούλα Παρακαμπυλίων και της Δέσποινας Αταμπασίδου από τον Πόντο της Μ. Ασίας. Αδέλφια του: ο Κώστας, η Έλλη, η Τζένη, ο Στέφανος, η Ηρώ και ο Γιάννης.

•1959-1965: Ο Βασίλης Ιωακείμ φοιτά στα δημοτικά σχολεία των περιοχών όπου μετατίθεται κάθε φορά ο πατέρας του που υπηρετούσε τότε στην Ελληνική Χωροφυλακή. Συγκεκριμένά στον Εμπεσό Βάλτου τελειώνει την πρώτη και δεύτερή Τάξή, στον Aγ. Κων/νο Αγρινίου την τρίτη και τετάρτη τάξη και τις 2 τελευταίες στο Αρχοντοχώρι Ξηρομέρου.

• 1965 -1971: Εγγράφεται και φοιτά -στο εξατάξιο Γυμνάσιο των Παπαστρατείων Εκπαιδευτηρίων Αγρινίου, απ’ όπου παίρνει το απολυτήριο. Σημειωτέον ότι την τετάρτη και πέμπτη Γυμνασίου φοιτά στο Γυμνάσιο Αιτωλικού (πάλι λόγω μετάθεσης του πατέρα του).

•1971- 1974: Στόχος του είναι να γίνει Πολιτικός Μηχανικός. Προκύπτει όμως το πάθος του για τη Θάλασσα που τον σπρώχνει να σπουδάσει στη Σχολή Ασυρματιστών Ασπροπύργου και αργότέρα να γνωρίσει τον κόσμο ταξιδεύοντας.

•1974: Αρχίζουν τα ταξίδια του με φορτηγά πλοία. Ως ασυρματιστής γνώρισε όλα τα λιμάνια της Ευρώπης (Σουηδία, Γερμανία, Βέλγιο, Ισπανία, Γαλλία. Ιταλία). Ταξίδεψε και στις τέσσερις πλευρές της Αφρικής, στη Β. Αμερική, στην εγγύς Ανατολή (Ισραήλ, Αίγυπτο) και για μεγάλα διαστήματα στην Άπω Ανατολή (Κίνα, Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη, Μαλαισία, Ιαπωνία). Στην Ιαπωνία «έζησε ένα μεγάλο έρωτα», λέει ο ίδιος σε συνέντευξή του στην εφ. Πολιτεία (φύλλο 49, 20 Απρ. 2004).

•1979: Εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο του Κάλιαρι της Ιταλίας στο τμήμα Πολιτικών Μχανικών. Εκεί γεννιέται όμως η αγάπη του για τη λογοτεχνία και οριστικά εγκαταλείπει το χώρο των Θετικών επιστημών για να εγγραφεί στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Νάπολης. το οποίο επίσης εγκαταλείπει.

•1981: Έρχεται στην Ελλάδα και εκδίδει το περιοδικό «Κανάλι 14» (βλ.. εργογραφία).

•1985-1986: Επιστρέφει στην Περούτζια όπου παίρνει πτυχίο Ιταλικών για να μπορεί να διδάσκει την Ιταλική γλώσσα. Αυτή η διετία στην Ιταλία τον φέρνει σε επαφή με το χώρο του θεάτρου και της μουσικής. Εκεί πρωτογράφει θεατρικό έργο, «Το Καράβι» και πρωτοπαίζει στο Ιταλικό Θέατρο Ganguasto. Δημιουργεί επίσης τη ρεμπέτικη κομπανία «Το τρίο Σύννεφο» με την οποία εμφανίζεται ως τραγουδιστής στο μπαρ L’ airone και στη συνέχεια κάθε Πέμπτη στο μπαρ Mistral. Παίζει μικρούς ρόλους στην τοπική τηλεόραση Telelibera. Πραγματοποιεί ραδιοφωνικές εκπομπές στα Ιταλικά με θέμα Τέχνη και ποίηση Ελληνική, στους ραδιοφωνικούς σταθμούς: RADIO AUT και RADIO AUGUSTA. Δοκιμάζει με άλλα λόγια, τις δυνατότητές του σε διάφορους τομείς στο χώρο της Τέχνης.

•Ιούνιος 1986: Στο αρχαίο ωδείο της Πάτρας παραλαμβάνει το ΑΕ βραβείο πεζογραφίας του διαγωνισμού Νίκος Καββαδίας για το έτος 1985, (100.000 δρχ).

•1987: Κάνει ένα τελευταίο μπάρκο στα κρουαζιερόπλοια του Ποταμιάνου όπου έχει την ευκαιρία αφενός να τραγουδάει στην ορχήστρα του πλοίου και αφετέρου να γράφει διηγήματα.

•1988: Επιστρέφει στην Ελλάδα. Στις 28-6-1988, το Β’ πρόγραμμα της EPA παρουσιάζει το μονόπρακτο έργο του. «Μεσοπέλαγα» (Επιλογή: Βάιος Παγκουρέλης, Ραδιοσκηνοθε­σία: Πέτρος Λεωκράτης. Ηθοποιοί: Βύρων Πάλης. Γιώργος Τζώρτζης κ.ά. Αμοιβή: 80.000 δρχ. περίπου).

Επίσης προτείνει και γράφει τα κείμενα για την ραδιοφωνική εκπομπή στα βραχέα της ΕΡΤ με τίτλο: «Θαλασσινοί δημιουρ­γοί», (52 εκπομπές. Αμοιβή: 3.000 δρχ. περίπου ανά εκπομπή). Διάρκεια από 3 Μαρτίου 1988 έως 23 Φεβρουαρίου 2989

• 1989: Ανακοινώνεται επίσημα η κατάργηση των ασυρματι­στών από τα πλοία και ο Β. Ιωακείμ αναγκάζεται να μπει στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. ως τηλεπικοινωνιακός υπάλ­ληλος, στην οποία υπηρετεί μέχρι σήμερα.

•1992:Στην Ποταμούλα Παρακαμπυλίων χτίζει τις πρώτες σειρές του «Οδύσσειου Θεάτρου», σε κτήμα του. μερίδιο από την μικρή πατρική περιουσία. Στόχος του να γίνει ένα πολιτιστι­κό κέντρο και να διατίθεται για την περιοχή σε όλους τους φορείς και τους ιδιώτες. Ο ίδιος οργανώνει εκδηλώσεις που αφορούν παρουσιάσεις βιβλίων και μουσικών σχημάτων. Από το 1992 μέχρι σήμερα (2004) στο «Οδύσσειον Θέατρον» συμμετεί­χαν άνθρωποί των γραμμάτων και της τέχνης όπως Νίκος Σκιαδάς (τον οποίο ετίμησε με ιδιαίτερη εκδήλωση το Οδύσσειο Θέατρο), Γιάννης Υφαντής, Δημήτρης Αλεξίου, Στέφανος Στα­μάτης, Σταύρος Σταυρίδης, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Ινώ Μπαλτά, Λουκία Πιστιόλα, Νίκος Κανάκης, Κώστας Καλαπανί­δας, Φρόσω Κιτσάκη.

Αξιόλογες επίσης είναι οι εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο κατά την Πανσέληνο του Αυγούστου. Μουσική και υποβλητικός φωτισμός δίνουν ένα ιδιαίτερο χρώμα στον λόφο με την πυκνή βλάστηση που ακουμπάει στο όμορφο θέατρο με τις νεοσχηματισμένες κερκίδες.

•1993: Στην γενέτειρά του Aγ. Κων/νος Αιτωλίας, κάνει προβολή διαφανειών με θέμα την Ελληνοτουρκική φιλία, (λόγος, εικόνα, μουσική). Επανάληψη της εκδήλωσης στο Καφέ Παράσταση της οδού Βαλτετσίου (το 1997).

•1995: To περιοδικό Επίκαιρα Αιτωλ/νίας (τχ. 9, 1995) και η εφημ. Αγρίνιο (φ. 515/516, 13 και 20 Ιουλίου 1995) δημοσιεύει αφιέρωμα για το «Οδύσσειον Θέατρο» και τη γραφή του Β. Ιωακείμ.

 2001: ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ: Ο σύλλογος «Φίλοι του Οδυσσείου Θεάτρου» σε συνεργασία με το Δήμο Στράτου και Παρακαμπυλίων πραγματοποίησαν την αναβίωση των αρχαίων Φρυκτωριών. Οι φρυκτωρίες στην αρχαιότητα ήταν τρόπος επικοινωνίας με σήματα φωτιάς που δίνονταν από λόφο σε λόφο ή από πύργο σε πύργο. Η αναβίωση, βέβαια έγινε στον παραποτάμιο Πύργο Αμπελιών (Κουλόπυργο) και με τη βοήθεια της τεχνολογίας αναμεταδόθηκαν φωτεινά σήματα στην ακρόπολη της Αρχαίας Στράτου. Τα τοπικά ΜΜΕ (Τύπος και Αχελώος TV) κατέγραψαν το φαντασμαγορικό αυτό θέαμα και πρόβαλλαν την πρωτοτυπία των εκδηλώσεων. Στην αναβίωση συμμετείχαν δημότες των Δήμων Στράτου και Παρακαμπυλίων καθώς και μέλη του συλλόγου Αγιοβλασιτών Αθήνας και Γερμανίας.   

 

Β. ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ  (Αυτοτελείς εκδόσεις)

•1981 - 82: Ο Β. Ιωακείμ εκδίδει και διευθύνει το περιοδικό Κανάλι 14. Επτά τεύχη σε σχήμα 21Χ28 και το τεύχος 8 σε σχήμα 4σέλιδης εφημερίδας. Υπάρχει στο αρχείο του συγγραφέα και η ύλη για το τεύχος 9 που δεν κυκλοφόρησε. To περιοδικό είχε υπότιτλο: Διμηνιαία Ναυτική Επιθεώρηση Λογο­τεχνία Πολιτισμός Επιμόρφωση. Tο τεύχος 2 ήταν αφιερωμένο στον Νίκο Καββαδία με κείμενα λογοτεχνών και ναυτικών, και το αφιερωμένο  στον Δ. Ι. Αντωνίου με άρθρα των Γιώργου Σεφέρη, Δ. Π. Παπαδίτσα, Στέλιου Γεράνη και Αλέξη Ζήρα. Και τα 8 τεύχη υπάρχουν στο ΕΛΙΑ.

•1981: Τυπώνει την πρωτόλεια και αποκηρυγμένη πλέον ποιητική συλλογή «Ειρηνικός Λόγος» με 11 ποιήματα του Salvatore Quasimodo εμπνευσμένα απ’ την Ελλάδα, που μεταφράζει o ίδιος.

•1984: Τυπώνει την πρωτόλεια και αποκηρυγμένη επίσης ποιητική  συλλογή «Δεύτερη Παρουσία».

•Ιούνιος 1989: Κυκλοφορεί, συλλογή διηγημάτων του ΠΟΤΑΜΟΥΛΑ (εκδόσεις Γνώση).

•1995: Κυκλοφορεί συλλογή διηγημάτων του Ο ΤΑΦΟΣ TOY ΕΛΛΗΝΑ, (εκδόσεις Τα Τραμάκια).

•1998: Έκδοση της συλλογής διηγημάτων: ΖΩΟΛΟΓΙΟΝ, (εκδόσεις Παρουσία).

•1999: Κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων του, AMHXANOΣ ΚΛΗPONOMOΣ, (εκδόσεις Νεφέλη).

•2001: To βιβλίο του AMHXANOΣ KAHPONOMOΣ μεταφράζεται Kai εκδίδεται στα Ιταλικά με MAO Erede Ρerplesso, εκδόσεις Besa editrice, μετάφραση: Giovanni Bonavia και Susanna Chiarantano.

•2002: Κυκλοφορεί το βιβλίο ΑΙΓΑΙΟ (εκδόσεις Μεταίχμιο). Tο οποίο απέσπασε πολλές θετικές κριτικές.

•2004: Στο τμήμα N.E. Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με καθηγήτρια την Αγγέλα Καστρινάκη. Έγινε ειδική αναφορά στο λογοτεχνικό έργο του B. Ιωακείμ.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ (ΕΠΙΛΟΓΗ)

•1988: Δημοσιεύει στο περιοδικό «Διαβάζω» (τχ. 193), άρθρο του με τίτλο: (Η Λογοτεχνία της Μάλτας».

•1988: Δημοσιεύει μετάφραση διηγημάτων του στα Μαλτέζικα στο περιοδικό της Μάλτας, FAMΙLJAKANA, (τχ. 310). (Tα διηγήματα μετέφρασε ο συγγραφέας και καθηγητής στο παν/μιο της Μάλτας, Oliver Friggieri).

•25-7-1990: Συνεπιμελήθηκε με τον γαλαντόμο διευθυντή του περιοδικού Διαβάζω, Γιώργο Γαλάντη, το αφιέρωμα «Θάλασσα και Ταξίδια» (τχ. 244). Ο Βασίλης Ιωακείμ  υπέγραψε το κείμενο «Επίδραση της  θαλασσινής λογοτεχνίας στους ίδιους τους ναυτικούς».

•1992: Συμμετείχε σε αφιέρωμα για την Μικρασιατική καταστροφή με το διήγημα «Η κόρη του Δάσους» περ. Γιατί (τχ. 207), Σεπτ. 199Z 1995. Συμμετέχει στη σειρά «Ελληνικό Διήγημα», (θέμα: Ο αγοραίος έρωτας) με το διήγημα «Στρατηγός θαλασσινός» (εκδόσεις Αιγόκερος, τόμος 13).

• 1997: Συμμετέχει με το κείμενο «Ο  Οδυσσέας, n γενιά του ‘80, και n εποχή μας» σε τόμο αφιέρωμα στην ποιητική Γενιά του ‘80, περ/κό Νέο Επίπεδο, τ. 26 Άνοιξη Καλοκαίρι 1997).

•1997: Συμμετέχει με το κείμενο «H Κίνα μέσα στις διηγήσεις του Νίκου Καββαδία κι απ’ τις δικές  μου αναμνήσεις» σε αφιέρωμα στον Νίκο Καββαδία, (περ/κό Νέο Επίπεδο, τχ. 27, Χειμώνας  1997).

•1997: Συμμετέχει με το διήγημα «Όνειρο Χειμερινής Νύχτας» στη σειρά: To Ελληνικό Φανταστικό Διήγημα (Tόμος A, εκδόσεις Αίολος, επιμελητής Μάκης Πανώριος

•1998: Συμμετέχει με το διήγημα «Το ταξίδι» στο αφιέρωμα «Για τη θάλασσα», περ. H Λέξη, τ. 145 146, Μάιος Αύγουστος 1998.

•1998: Στο περιοδικό «Ελίτροχος», (τχ. 14, Σελίδες για τον B.I.) δημοσιεύτηκε το ανέκδοτο διήγημα του: «Στο κτήμα μια άλλη εποχή».

•2001: Διηγήματά του B. Ιωακείμ συμπεριλαμβάνονται στον 11 τόμο της 11τομης ανθολογίας διηγήματος που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αλέξανδρος.

Αποσπάσματα από κριτικές

    «Oι αχνές δόσεις ονείρου που επιτρέπει ο Ιωακείμ να παρεισφρήσουν τα πρώτα διηγήματα της «Ποταμούλας», ενισχύονται στο τρίτο μέρος με ένα έντονο παραμυθητικό στοιχείο, ικανό να αναγάγει τη ρεαλιστική αφορμή σε δραστικό λόγο ονειροφαντασίας. Εδώ, άλλωστε, ανιχνεύεται και το βασικό ατού του πεζογράφου μας η πιο πλούσια “φλέβα” του». (Β. Χατζηβασιλείου, για το βιβλίο ΠΟΤΑΜΟΥΛΑ, Αυγή 20/5/90)

 «Ο Β. Ι. πολιορκεί και εκμεταλλεύεται πάλι και πάλι έναν άλλον κοινό τόπο της γραπτής και προφορικής παράδοσης. τον νόστο. Και μάλιστα ο νόστος αυτός εκτίθεται σχεδόν πάντοτε αποτυχημένος, ανολοκλήρωτος, ματαιωμένος ή πικρός, ώστε να νομιμοποιείται έτσι η νέα εκκίνηση, To νέο ταξiδι». (Π. Μπουκάλας, για το βιβλίο Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ. Η Καθημερινή 7/ 11/96)

 « Ο Ιωακείμ είναι μάλλον θιασώτης της καφκικής οδού φτάνει στην ανατροπή του πραγματικού μέσα από την απόλυτη προσήλωσή του σε αυτά». (Μ. Φάις, για το βιβλίο Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ, Ελεύθερος Τύπος, 28/4/1996)

 «Μικρές ιστορίες με σύλληψη καταπληκτική και διατύπωση καθαρή σαν χιόνι που λιώνει.. Η αλληγορία του σε κοινωνικό επίπεδο είναι εύγλωττη. Αρκεί να βάλει κανείς ονόματα. Ποιος είναι ο κυνηγός, το θήραμα, το κυνηγόσκυλο στις αστικές δημοκρατίες;». (Δ. Παυλάκου, για το βιβλίο ΖΩΟΛΟΓΙΟΝ, Κυριακάτικη Αυγή 31/1/1999)

 «Με γόνιμα υπερρεαλιστικά στοιχεία και με δεξιοτεχνική χρησιμοποίηση της ατμόσφαιρας του παραμυθιού, ο Β.l. κατόρθωσε μέσα σε μια δεκαετία να παγιώσει ένα προσωπικό ύφος». (Τ. Μενδράκος, για το βιβλίο ΑΜΗΧΑΝΟΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ, Κυρ/κή Αυγή 21/5/2000)

 «Aυτό που παρατηρεί ο αναγνώστης ο οποίος έχει διαβάσει όλα τα έργα του συγγραφέα είναι η εμμονή του σε μια συγκεκριμένη θεματική και σ’ ένα προσωπικό ύφος, άμεσα αντιληπτό. Πρόκειται για λογοτεχνική κατάκτηση αν αναλογιστούμε ότι ελάχιστοι συγγραφείς έχουν καταφέρει να γράφουν κείμενα που διακρίνονται για το στυλ τους, πηγαίνοντας κόντρα στην αφηγηματική ισοπέδωση». (Φ. (Φιλίππου, για το βιβλίο ΑΜΗΧΑΝΟΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ, To Βήμα 26/12/1999)

 «Η επιστροφή προς το ιερό Κέντρο, που συμπυκνώνει τον έρωτα και την εντοπιότητα, είναι η άμεση αναζήτηση σε κάθε ιστόρηση του Ιωακείμ, γι’ αυτό και η λογοτεχνία του δεν εξαντλείται σε μια ευθύγραμμη ανάγνωση, αλλά τείνει να πάρει έναν υψηλό χαρακτήρα, που μόνον η ύπαρξη μιας προγραμματικής ποιητικής μπορεί να «υλοποιήση». (Ν. Χουρδάκης, Για το βιβλίο ΑΜΗΧΑΝΟΣ ΚΛΗΡΟ­ΝΟΜΟΣ. Η ποιητική του Οδυσσέα στην διηγηματογραφία του Β.Ι., περ/κό ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ, τχ. 34, Ιού­νιος 2002).

 «Ελυτικός εκ πεποιθήσεως, αλλά χωρίς καμιά ροπή προς To μυστικισμό, ο lωακείμ πλάθει στα κομμάτια του ένα αμιγώς υλικό Αιγαίο: ένα Αιγαίο γεμάτο μυρω­διές και χρώματα, που τέρπουν αδιάκοπα τις αισθήσεις, δημιουργώνrας παράλληλα κι ένα έντονα ευφορικό κλίμα”. (Β. Χατζηβασιλείου, Κυρ/κη Ελευθεροτυπία, 2/ 2003).

Χρυσούλα Σπυρέλη

[περ. Παρουσία, τχ. 34 (2005,σελ. 8-12)]