«Όλο ούζο - ούζο, το βαρέθηκα…»
Έτσι λέει ένα παλιό ρεμπέτικο τραγούδι για το ούζο και αποζητάει το κρασί.. Έχει όμως και το ούζο, τη μυρωδιά του, έχει τη γεύση του, είναι η καλή παρέα, αρκεί να ξέρεις να κάνεις μαζί του παρέα. Δεν μας αφορούν όμως αυτά. Τα ξέρουμε. Να μάθουμε θέλουμε για το όνομά του, την πατρίδα του, τη γέννησή του, τα χρόνια του. Κι αυτό θα κάνουμε.
Πατρίδα του ούζου είναι ο Τίρναβος. Εκεί λοιπόν, απ’ τα μισά της τουρκοκρατίας και δώθε, πέρα από τα κρασιά παρήγαγαν και τσίπουρο. Και όταν το τσίπουρο το ματαβράζανε με λίγη μαστίχα και ζάχαρη, στην τρίτη απόσταξη έβγαινε αυτό που ονομάζουμε σήμερα ούζο, το οποίο τότε το έλεγαν «ρακί μεταβρασμένο» και φυσικά δεν είχε καμία σχέση στην ποιότητα με το σημερινό ούζο.
Το μεταβρασμένο ρακί ονομάστηκε ούζο στα χρόνια 1878-1881 στον Τίρναβο από το εξής περιστατικό.
Εκείνη την εποχή υπηρετούσε στην πόλη ένας γιατρός του τουρκικού στρατού, ο Αρμένιος Σταυράκ-μπέης, ο οποίος συνδεόταν φιλικά με δυο Τιρναβίτες, τον υφασματέμπορο Αντώνιο Μακρή και τον παντοπώλη και ποτοποιό Δημήτριο Δουμενικιώτη. Οι τρεις φίλοι συχνά τα μεσημέρια ή τα βράδια έπιναν το μεταβρασμένο ρακί, σα να λέμε σήμερα το ουζάκι τους.
Ο Σταυράκ-μπέης, επειδή είχε ιδιαίτερη αγάπη στο συγκεκριμένο ποτό, πήγε μια μέρα στο ποτοποιείο του Δουμενικιώτη και του συνέστησε να προσθέσει στο ρακί μια ουσία που έφερε μαζί του για να βγει σε καλύτερη ποιότητα. Έτσι και έγινε.
Όταν έγινε η απόσταξη, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του γιατρού, πήγαν οι τρεις φίλοι να δοκιμάσουν το απόσταγμα. Πρώτος δοκίμασε ο Μακρής, ο οποίος ευχαριστήθηκε πολύ και αναφώνησε: «Μωρέ, τι είναι αυτό; Αυτό είναι ούζο Μασσαλίας». Από τότε, από τη φράση αυτή, βγήκε το όνομα του ούζου.
Πώς και γιατί; Τι ήθελε να πει ο Μακρής με τη φράση «ούζο Μασσαλίας», απ’ την οποία το μεταβρασμένο ρακί ονομάστηκε ούζο;
Στον Τίρναβο γινόταν καλλιέργεια μεταξοσκωλήκων και παράγονταν κάθε χρόνο κουκούλια σε μεγάλη ποσότητα. Τα εκλεκτότερα τα αμπαλάριζαν και τα έστελναν στο Βόλο για την Ευρώπη με την επιγραφή απ’ έξω «USO MASSALIA» (ούζο Μασσαλία), δηλαδή «για χρήση στη Μασσαλία». Αυτό ήθελε να πει ο Μακρής με την αναφώνησή του, δηλαδή ότι το απόσταγμα που δοκίμασε ήταν εκλεκτής ποιότητας. Κι έτσι, χωρίς να το φανταστεί, έγινε ο νουνός του ούζου, ο δημιουργός της πασίγνωστης λέξης.
Αυτό το περιστατικό το διηγήθηκε, αφού πρώτα το εξακρίβωσε, στη δεκαετία του 1920, ένας ντόπιος δάσκαλος και λαογράφος, σε έναν πολύ γνωστό γλωσσολόγο και εκπαιδευτικό. Αυτός αφού διακρίβωσε του λόγου το αληθές, δημοσίευσε μια γλωσσολογική μελέτη για την ετυμολογία της λέξης σε περιοδικό του 1932, από όπου και εμείς αντλήσαμε τις πληροφορίες.
Πατρίδα του ούζου είναι ο Τίρναβος. Εκεί λοιπόν, απ’ τα μισά της τουρκοκρατίας και δώθε, πέρα από τα κρασιά παρήγαγαν και τσίπουρο. Και όταν το τσίπουρο το ματαβράζανε με λίγη μαστίχα και ζάχαρη, στην τρίτη απόσταξη έβγαινε αυτό που ονομάζουμε σήμερα ούζο, το οποίο τότε το έλεγαν «ρακί μεταβρασμένο» και φυσικά δεν είχε καμία σχέση στην ποιότητα με το σημερινό ούζο.
Το μεταβρασμένο ρακί ονομάστηκε ούζο στα χρόνια 1878-1881 στον Τίρναβο από το εξής περιστατικό.
Εκείνη την εποχή υπηρετούσε στην πόλη ένας γιατρός του τουρκικού στρατού, ο Αρμένιος Σταυράκ-μπέης, ο οποίος συνδεόταν φιλικά με δυο Τιρναβίτες, τον υφασματέμπορο Αντώνιο Μακρή και τον παντοπώλη και ποτοποιό Δημήτριο Δουμενικιώτη. Οι τρεις φίλοι συχνά τα μεσημέρια ή τα βράδια έπιναν το μεταβρασμένο ρακί, σα να λέμε σήμερα το ουζάκι τους.
Ο Σταυράκ-μπέης, επειδή είχε ιδιαίτερη αγάπη στο συγκεκριμένο ποτό, πήγε μια μέρα στο ποτοποιείο του Δουμενικιώτη και του συνέστησε να προσθέσει στο ρακί μια ουσία που έφερε μαζί του για να βγει σε καλύτερη ποιότητα. Έτσι και έγινε.
Όταν έγινε η απόσταξη, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του γιατρού, πήγαν οι τρεις φίλοι να δοκιμάσουν το απόσταγμα. Πρώτος δοκίμασε ο Μακρής, ο οποίος ευχαριστήθηκε πολύ και αναφώνησε: «Μωρέ, τι είναι αυτό; Αυτό είναι ούζο Μασσαλίας». Από τότε, από τη φράση αυτή, βγήκε το όνομα του ούζου.
Πώς και γιατί; Τι ήθελε να πει ο Μακρής με τη φράση «ούζο Μασσαλίας», απ’ την οποία το μεταβρασμένο ρακί ονομάστηκε ούζο;
Στον Τίρναβο γινόταν καλλιέργεια μεταξοσκωλήκων και παράγονταν κάθε χρόνο κουκούλια σε μεγάλη ποσότητα. Τα εκλεκτότερα τα αμπαλάριζαν και τα έστελναν στο Βόλο για την Ευρώπη με την επιγραφή απ’ έξω «USO MASSALIA» (ούζο Μασσαλία), δηλαδή «για χρήση στη Μασσαλία». Αυτό ήθελε να πει ο Μακρής με την αναφώνησή του, δηλαδή ότι το απόσταγμα που δοκίμασε ήταν εκλεκτής ποιότητας. Κι έτσι, χωρίς να το φανταστεί, έγινε ο νουνός του ούζου, ο δημιουργός της πασίγνωστης λέξης.
Αυτό το περιστατικό το διηγήθηκε, αφού πρώτα το εξακρίβωσε, στη δεκαετία του 1920, ένας ντόπιος δάσκαλος και λαογράφος, σε έναν πολύ γνωστό γλωσσολόγο και εκπαιδευτικό. Αυτός αφού διακρίβωσε του λόγου το αληθές, δημοσίευσε μια γλωσσολογική μελέτη για την ετυμολογία της λέξης σε περιοδικό του 1932, από όπου και εμείς αντλήσαμε τις πληροφορίες.
Ευθύμιος Πριόβολος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου